Bu yazıda bilimsel adıyla Aurora Borealis, İngilizcesiyle Northern Lights, Türkçesiyle de Kuzey Işıkları veya Kutup Işıkları olarak bilinen doğa harikası hakkında nedir, nasıl oluşur, ne renktir, insan gözüyle görülür mü, turla mı yoksa bireysel mi gitmek daha iyi olur, tur fiyatları ile bireysel gitmek arasındaki fiyat farkı ne kadar ve kuzey ışıkları uygulamalardan nasıl takip edilir gibi bilgiler vereceğim. Böylece kuzey ışıklarını görmek hayalini nasıl gerçekleştirebileceğiniz konusunda kafanızda bir şeyler şekillendirmeye çalışacağım.
Gerçekten var olan bir şeyin hayalini kurmanız için yazı boyunca eklediğim fotoğraflarda son derece minimum ve bazen hiç düzenleme olmayacak, zaten blogda filtre basılmış yanıltıcı fotoğraflar paylaşmadığımı biliyorsunuz 🙂
Önce genel bir bilgiyle başlayalım; kuzey ışıklarının bir de güney versiyonu var. Tahmin etmesi zor olmayacak şekilde onlara da Southern Lights veya Aurora Australis yani Güney Işıkları deniyor. Kuzey ve güney ışıklarının ikisine birden kutup ışıkları deniyor ve oluşum özellikleri bakımından birbirinin aynısı olan doğa olayları.
İzlanda’da kuzey ışıklarının dansı (ve kalpler kalpler)
Ülkemizde ve dünyanın pek çok yerinde kuzey ışıklarının daha popüler olması, kuzeydekileri gözlemleyebilecek pek çok alternatif bölgeden ve bu bölgelerin daha ulaşılabilir olmasından kaynaklanıyor. “Yok bana Yeni Zelanda’nın veya Arjantin’in güney uçları daha yakın” derseniz sizin hedefinizde güney ışıkları olmalı, ama çoğu insan için bu durum böyle olmadığından ben bu yazıda kuzey ışıklarına odaklanacağım.
Kuzey ışıkları da Amerika ve Kanada gibi ülkemize çok uzak yerlerde görülebiliyor ama ben ışıkları görmek için Avrupa’daki lokasyonlara gittiğimden oralarla ilgili detaylar paylaşacağım, zaten bu yazıyı okuyan çoğu kişinin planı da öyle olacak bence 🙂
Kuzey ışıkları nerelerde, ne zaman, nasıl görülür konularını da 3 farklı kuzey ışıkları gezisinin ikisinde başarı yakalamış biri olarak İsveç mi Norveç mi Finlandiya mı (Lapland) yoksa İzlanda mı daha iyi tüm yönleriyle KUZEY IŞIKLARI NEREDE, NE ZAMAN, NASIL GÖRÜLÜR? yazımda anlattım, özellikle tarih ve destinasyon seçiminde yardımcı olması için okumanızı tavsiye ederim.
Kuzey Işıkları Nedir ve Nasıl Oluşur?
Bunun derin bilimsel açıklamalarına ilginizin nispeten az olacağını düşünerek olabildiğince basit geçeceğim. Kuzey ışıkları, atmosferin üst katmanlarında oluşan çarpışma reaksiyonu sonucu ortaya çıkan ışıklara deniyor. Yani güneşten kopan elektrik yüklü parçaların atmosferdeki gazlarla çarpışması sonucu ortaya çıkan ışıklara kuzey ışıkları ya da kutup ışıkları deniliyor.
Norveç Tromso’da kuzey ışıklarının dansına şahitlik ettiğim anlar
Peki kuzey ışıkları neden sadece belirli bölgelerde görülebiliyor, mesela neden bizim Türkiye’deki evimizin penceresinden görülemiyor? (Görülse ne güzel olurdu 🙂 ) Çünkü güneşten kopan bu parçacıklar normalde dünyanın manyetik alanını aşıp atmosfere giremiyorlar. Ancak kutuplara doğru gidildikçe manyetik alanın gücü zayıfladığından yüklü parçacıklar atmosfere girmeyi başararak kutup ışıklarını oluşturuyorlar. İşte bu yüzden kutup ışıkları sadece kutuplara yakın bölgelerde gözlemlenebiliyor.
Kuzey Işıkları Ne Renk?
Kuzey ışıkları çoğunlukla yeşil renkli oluyor. Nadiren kırmızı, mavi ve mor renklerde de olabiliyorlar.
Büyük oranda yeşil olmasının iki sebebi var. Birincisi insan gözünün yeşil rengi diğer renklere göre daha kolay algılaması. İkincisi ve daha önemlisi ise ışıkları oluşturan çarpışma reaksiyonlarının hangi şiddette (KP index deniyor) ve hangi yükseklikte olduğu.
Çok şiddetli güneş fırtınaları sonucu gelen parçacıklar çoook yüksekliklerde (300km) kırmızı rengi oluşturuyor.
Daha aşağılarda (100-300km) atmosferdeki nitrojen ve helyum gibi gazlar mavi ve mor renklerin oluşmasına sebep olabiliyor ancak yine nadir gözlemlenebiliyor.
Çoğunlukla yeşil bazen de sarı-yeşil renkler ise yine 100-300km civarı yüksekliklerde bulutsuz bir gökyüzü olduğu sürece rahatlıkla görülebiliyor.
Biz de hemen herkes gibi yeşil renkli kuzey ışıklarını gördük, gözümüzün göremediği mor rengi de kamera görmüş.
Kuzey Işıkları Çıplak Gözle Görülür Mü?
Evet görülür, hem de harika görülür 🙂 Norveç ve İzlanda’daki iki ayrı gezimde çıplak gözle kuzey ışıklarını gayet net gördüğümden bunu kesin bilgi olarak veriyorum. Görmeden önce ben de internette ışıkların çıplak gözle görülemediğini, gökyüzündeki renklenmeyi yalnızca fotoğraf makinelerinin algılayabildiğini filan okumuştum.
Olay şöyle; kuzey ışıkları farklı bölgelerde, farklı gecelerde ve hatta aynı yerin aynı gecesinin farklı saatlerinde bile farklı şiddetlerde gözlemlenebiliyor. Eğer ışıkları oluşturan çarpışmalar oluştu ama yeterince kuvvetli değil, veya herhangi bir sebeple (bulutlu gökyüzü gibi) yeryüzünden iyi izlenemiyorsa bu sefer çıplak gözle göremediğinizi fotoğraf makineniz görebiliyor, benzer durumu ışıkları kovaladığımız gecelerin birinde biz de yaşadık. Hiç yoktan iyidir ama böyle bir durumda ben “Kuzey ışıklarını gördüm, harikaydı!” diyemezdim açıkçası. Çünkü olayı anlamıyorsunuz bile.
Aurora aktivitesi böyle zayıf olduğunda çıplak gözle göremediğinizi kamera görebiliyor. İzlanda’daki bir gecemizde anca bu kadar görebilmiştik.
Asıl deneyim, “kuzey ışıklarının dansı” olarak bilinen o renk cümbüşünü görebilmek. Bu durumda ışıklar daha şiddetli oluştukları için “Acaba orada kuzey ışığı mı çıktı?” şeklinde herhangi bir şüpheye düşmeden çıplak gözle gayet iyi görebiliyorsunuz. Birilerinin siyah gökyüzüne renkli boya atıp sonra karıştırdığı izlenimi veren bu dans gerçekten harika bir görüntü 🙂
Kuzey ışıklarını kovaladığınızda bir şey göremiyorsanız yine de fotoğraf makinenizle gökyüzünün fotoğrafını çekip herhangi bir renk var mı diye bakmanız faydalı olabilir. O an çıplak gözle göremediğiniz düşük ışık aktivitesini kameranız gördüğünde ışıklar ne yönde, kuvvetlenme ihtimali var mı gibi durumlara göre biraz beklemeniz veya başka yöne gitmeniz gibi kritik kararları daha kolay vermeniz mümkün olacaktır.
İzlanda’daki başka bir gecemizde ise böyle daha kuvvetli aurora aktivitesi yakalayabildik, bunu çıplak gözle her türlü çok net görüyorsunuz.
Kuzey Işıkları Turu: Kuzey ışıklarını görmek için turla mı gitmek lazım?
Kuzey ışıklarının çıplak gözle görülemeyeceği endişesini çözdüğümüze göre turla gitmeden görülür mü sorusuna da yanıt bulmaya çalışalım. Öncelikle ben hem Norveç hem İzlanda’da tur olmadan gezdim ve görülür. Yani mümkün, ama herkese uygun mu ondan emin değilim. O yüzden seçenekleri inceleyelim.
Seçenek 1: Yaşadığınız yerden Kuzey Işıkları Turu diye paket tur alıp uçak bileti, otel, transfer, gezilecek yer gibi her şeyi içine dahil ettirmek. Turun ismine bakıldığında sizin kuzey ışıklarını görmeniz için ellerinden geleni yapacaklardır, dolayısıyla en rahat seçenek böyle bir tur satın almak.
Elbette rahatlık size bedavaya sağlanmayacak ve en pahalı seçenek de tur almak olacak. Peki kuzey ışıkları tur fiyatları ne kadar, pahalı mı veya siz kendiniz organize etseniz ne kadar tutar ve aradaki fark uğraştığınıza değer mi? Hizmette sınır yok, hemen bu karşılaştırmayı da kendi harcamalarımızdan yola çıkarak iki farklı örnekle açıklayayım.
İzlanda’daki kısmen bulutlu havada bile şansımızı zorlayıp kuzey ışıklarını görebildik.
İzlanda kuzey ışıkları turu
İzlanda kuzey ışıkları turu fiyatı olarak 5 gece konaklamalı ortalama 2300 Euro verilmiş, iki kişi 4600 Euro ediyor, üstüne öğle ve akşam yemekleri ekleniyor. Bizim kendimiz yaptığımız 8 gece konaklamalı (tura göre fazladan 3 gece var) İzlanda gezisi ise İZLANDA TATİL FİYATLARI yazımda detaylarını verdiğim üzere toplam 2088 Euro tutmuş, yani tur fiyatının yarısı bile etmiyor üstelik yemek alışveriş gibi tüm harcamalar dahil. Tabii turla gidenler daha iyi otelde kalıyordur, daha güzel kahvaltı ediyordur onu bilemem, asıl konumuz kuzey ışıkları olduğuna göre biz bu fiyata gördük ve onlar o fiyata görüyorlarmış.
İzlanda’da kuzey ışıklarını görmeye ek olarak sayısız doğal güzellikle tanışma imkanınız oluyor.
Lapland kuzey ışıkları turu
İkinci örnek Lapland kuzey ışıkları turu. Yine bizim yaptığımız aktivitelerin aynısını yapan ve bir gece iglo otel konaklaması sunan 4 gecelik tur buldum. Yani Lapland’da minimumda yapılacak her şeyi eklemişler. Tur fiyatı 2500 Euro, iki kişi 5000 Euro ediyor ve üstüne yine öğle ve akşam yemekleri ekleniyor. Biz Lapland’da iglo yerine buz otelde kalmıştık, fiyatları en az igloo kadar var. Üstüne kar saunası filan gibi Lapland aktiviteleri ekletmiştik onlar bu turda yok onun yerine Snowmobile safari eklemişler, yani içerik değişik olsa da fiyatlar denk gelmeli diyebiliriz. LAPLAND TATİL FİYATLARI yazımda detaylandırdığım üzere bizim Lapland tatili toplam 2300 Euro tutmuş, yine her şey dahil olduğu halde tur fiyatının yarısı bile değil.
Sonuçta; ‘kuzey ışıkları turları en az iki katı fiyata geliyor ama sizin adınıza her şey ayarlanmış oluyor’ diyebiliriz. Vaktiniz azsa, tatil detaylarını planlamakla uğraşmayı sevmiyorsanız ve bütçe kaygınız biraz daha geri plandaysa, kısacası “Bir kez tatile gideceğim parası neyse veririm, yeter ki kafam rahat olsun. Zaten ben ışıkları kendim kovalayamam” diyorsanız turla gitmek sizin için doğru seçim olabilir.
Lapland’da ren geyikleriyle tanışıp kızaklarına binerek bembeyaz bir yolculuğa çıkabilirsiniz.
Seçenek 2: Kuzey ışıkları için gideceğiniz yeri, uçak biletini, otellerinizi filan kendiniz ayarlayıp sadece lokal kuzey ışıkları turlarına katılmak.
Lokal Kuzey Işıkları Turları
Yani Norveç’e kendiniz gidip mesela Tromso’da merkeze yakın bir yerde otel tutuyorsunuz, sonra Tromso’daki lokal seyahat acentalarından Northern Lights Tour gibi gecelik turlar alıyorsunuz. Kuzey ışıklarının görüldüğü bölgelerde böyle turlar çok rahat ve fazlaca bulunuyor, gidince nereden bulurum endişeniz hiç olmasın. En kolay yöntemler Google araması yapmak veya konakladığınız yere sormak.
Lapland’da Noel Baba Köyü denilen turistik merkeze veya Rovaniemi şehir merkezine yakın bir yerde kalıyorsanız bu seçenek uygun olabilir, lokal acentalara o akşam için kuzey ışıkları şansını sorar ve ihtimal varsa katılabilirsiniz. Çünkü oteliniz merkezde yani ışık kirliliğinin olduğu bölgede olduğundan kuzey ışıklarını görmek için buradan uzaklaşmanız gerekiyor ve lokal turlar sizi alıp o uzaklara götürecek.
Lapland’da Noel Baba Köyü’ne yakın konaklayıp yerel acentalarla kuzey ışıkları turuna çıkmak iyi bir seçim olabilir.
Biz 3 gece Rovaniemi merkez ve 1 gece buz otel olarak planladığımız gezimizde araç kiralamadığımız için lokal tur seçeneğini değerlendirmek istemiştik. En ideali elbette buz otelde kaldığımız gecede kuzey ışıklarının çıkmasıydı, eğer öyle olsa otelimizin önünde görebilecektik çünkü çevrede başka hiçbir ışıklandırma yoktu. Igloo otel veya ‘hiçliğin ortasına sadece kuzey ışıkları turistlerini çekmek için kurulmuş otel’ tercih ederseniz siz de öyle umacaksınız. Bize olduğu gibi o gece ışıklar çıkmazsa ve sizin de o pahalı otelde kalacak daha fazla bütçeniz yoksa normal şehir oteline geçip bu yerel turlardan medet umuyorsunuz işte.
Sonraki gecelerde de acentalara sorduğumuzda şans yok dediler, onlar işin uzmanı olduklarından sizi yönlendiriyorlar. Şans olsaydı Aurora hunting veya benzer isimlerde geçen gecelik kuzey ışıkları tur fiyatı kişi başı 100 Euro civarında.
Lapland’da iglo otelde konaklarken şansınıza kuzey ışıkları çıkarsa böyle muhteşem bir görüntüye soğukta donmadan şahitlik edebiliyorsunuz. (Fotoğraf: kakslauttanen.fi)
Lapland’ı toparlayalım. Öncelikle bütçenize uygun olan igloo/iglo/iglu otelde kalmaya çalışıyorsunuz, eğer bunu yaparsanız ışıklar çıktığı durumda otelinizden doğruca görülebileceği için tur almanıza gerek kalmıyor. LAPLAND TATİL FİYATLARI yazımda Finlandiya Lapland’daki en güzel igloo otelleri listelemiştim. Kuzey ışıklarının en güzel izlendiği bölgelerin bazılarındaki otellerin linklerini de aşağıya ekliyorum.
Kuzey Işıkları İzlemek için Otel Tavsiyeleri
Ivalo otelleri (Ivalo’da havaalanı olduğundan ulaşım rahatlığı açısından tercih edilebilir)
Saariselka otelleri (Ivalo’dan 25 dk mesafede)
Inari otelleri (Ivalo’dan 45 dk mesafede)
Sinettä otelleri (Rovaniemi havaalanı ve turistlik merkeze yakın, bizim kaldığımız buz otel bu bölgedeydi)
Ivalo Havaalanı’na gidemiyorsanız Rovaniemi Havaalanı’ndan Ivalo civarındaki kuzey bölgeler arabayla 3 – 4 saat sürüyor, öyle de olur.
Bütçeniz yeterli değilse veya tatilin tamamı için yeterli değilse bizim yaptığımız gibi tatilin ortasında normal merkez oteline dönüyorsunuz ve ışıkları kovalamak için yerel turlara katılıyorsunuz. Rovaniemi otellerini ve fiyatlarını inceleyip rezervasyon yapmak için tıklayın.
Araç kiralamak da olabilir ama Lapland turistik merkez küçük bir yer olup genelde arabayla gezilmediği için sadece kuzey ışıkları için araç kiralamış olursunuz. Otelinizi nerede tuttuğunuza ve Lapland tatiliniz boyunca ne kadar gezmek istediğinize göre buna kendiniz karar verirsiniz, dediğim gibi biz Lapland’da araç kiralamamıştık.
Lapland’daki iglo oteller, yani üzeri cam olan oteller, sıcak odanızdan kuzey ışıklarını izleme imkanı sunmasıyla eşsiz bir tecrübe.
Tromso için de kendiniz gidip sonra gecelik kuzey ışıkları turlarına katılmak mantıklı, ama biz Tromso’da kar manzaralarına bol bol doyalım ve ışıklar olmasa da takılıp gezelim diye araba kiralayıp sonra ışıkları kendimiz kovalamayı tercih etmiştik. Yani hem araba hem tur alırsak pahalı olur, arabasız sadece tur alırsak gün boyunca sıkıcı olur diye arabalı tursuz olmayı tercih etmiştik.
Fiyatlarına bakarsak; 4 gecelik gezimizde bize arabanın kendisi artı benzini artı park ücretleri yaklaşık 300 Euro’ya mal olmuş. Gecelik tur kişi başı ortalama 100 Euro demiştik, demek ki kuzey ışıklarını yakalamak için yalnızca bir gece çıkacaksanız ve başka bir yere gitmeyecekseniz iki kişi için tur daha avantajlı oluyor ama ikinci geceden sonra işler değişiyor ve tur ücreti arabadan yüksek olmuş oluyor.
Benzer durum Tromso’ya ek olarak Norveç’te kuzey ışıklarının görüldüğü yerlerin tamamında var diyebiliriz. Araç kiralama fikri bizim gibi size de mantıklı geldiyse bütçenize ve ihtiyaçlarınıza uyan arabalar için birçok araç kiralama sitesinin fiyatlarını bir arada sunup ucuza rezervasyon yapma imkanı sunan siteleri tercih edin. Bizim kullandığımız Discover Cars için tıklayın.
Tromso gezimizde araç kiraladık, ışıkları kendiniz kovalayacaksanız öyle yapmak gerekiyor.
Elbette lokal tura katılmayı yalnızca maliyet karşılaştırması olarak eksik değerlendirmemek lazım, sonuçta bir yanda kuzey ışıklarını yeni yeni anlamaya başlayan bizler ve diğer yanda hem ışıkların oluştuğu bölgede yaşadığı hem de kuzey ışıkları turunu iş olarak yaptığı için konunun uzmanı olmuş insanlar var. Yani bizim eksik bilgimiz ve tecrübemizden ötürü görme fırsatını kaçırabileceğimiz ışıkları aynı gecede sırf turla gittiği için görebilecek insanlar olabilir. Örneğin Tromso’da bizim kar fırtınası olduğu için ışıklar nasılsa yoktur diye evden çıkmadığımız gecede, tura katılıp karda kışta ışıkları İsveç sınırına kadar kovalayıp görenler olmuş. Sonuçta tur rehberleri de birbirleriyle çeşitli yöntemlerle haberleşiyorlar, turla gidenlerin ışıkları görme -veya daha doğru bir ifadeyle ‘ışıklar çıkarsa kaçırmama’- ihtimali biraz daha yüksek yani.
Bir de turların çoğu, ışıklar çıktığı anda sizin fotoğrafınızı çekmeyi veya tripod sağlamayı filan ayarlayabiliyorlar, siz kuzey ışıklarının fotoğrafını çekmeyi bilmiyorsanız (onu da anlatacağım) elbette bu deneyiminizi fotoğraflarla ölümsüzleştirmeniz konusunda birilerinin size yardımcı olması hiç fena fikir değil.
Tromso’da araç kiralamayacaksanız lokal turların ofislerine yakın olmak için merkez otellerini tercih edin. Araç kiralayacaksanız ışıklara yakın merkeze uzak otelleri tercih edin. Tromso otellerinin tamamını ve konumlarını harita üzerinde görüp fiyatlarını inceleyip rezervasyon yapmak için tıklayın.
Norveç’te araç kiraladığınızda kuzey ışıklarının daha iyi görüneceği merkezden uzak otelleri tercih etme şansınız oluyor, biz de öyle yapmıştık ve otel manzaramız böyleydi.
Kuzey ışıkları için en çok gidilen üç temel destinasyon olarak Norveç, İzlanda ve Lapland’ı düşünürsek lokal tur alma seçeneği bence İzlanda’ya en az uygun, çünkü İzlanda’da gezilecek yerler çok olduğu için az önce anlattığım seçenek olan paket turla gitmediğiniz durumda araç kiralayarak geziyorsunuz. Eh araba kiralamak için para ödedikten sonra tekrar kuzey ışıkları turuna katılmak için para ödemeniz de biraz fazla olabilir.
İZLANDA TATİL FİYATLARI yazımda bizim kaldığımız otelleri ve ödediğimiz fiyatları tek tek yazdığım için o yazım otel tavsiyeleri konusunda yardımcı olacaktır.
İzlanda’da kuzey bölgelere çıkacak vaktiniz kesinlikle yoksa başkent Reykjavik yakınında olan ama şehir merkezinin göbeğinde olmayan yani şehir ışıklarından uzak otelleri tercih etmelisiniz, zaten otel fotoğrafları ve açıklamaları sizi yönlendiriyor. Reykjavik çevresindeki otelleri ve fiyatlarını görüp rezervasyon yapmak için tıklayın.
Turistik bölge olup İzlanda’da minimumda görülmesi gereken muhteşem güzelliklerle dolu Golden Circle rotasındaki oteller için buraya tıklayın.
İzlanda’da araç kiralamak ise dediğim gibi olmazsa olmaz diye düşünüyorum, başlangıç noktasına Reykjavik Airport yazarak İzlanda’da araç kiralama tekliflerini görmek ve rezervasyon yapmak için tıklayın.
İzlanda’da gezilecek yerler adanın tamamında olduğu için paket tur almadıysanız araç kiralamak en mantıklısı, biz de öyle yaptık.
Sonuçta kendiniz gidip gittiğiniz yerde lokal tur almak artıları olan bir yöntem. Paket tur almak çok pahalı geldiyse, gezinizin her anında paket tura katılan diğer 20 ila 40 kişiyle beraber olmak istemiyorsanız ve bütçeniz nispeten rahatsa tercih edilebilir.
Biz her şeyi kendimiz halledebileceğimize emin olduğumuz ve ışıklar eğer yakınımızda yoksa saatlerce eksi bilmemkaç derece havada bir turist otobüsüne doluşup oradan oraya giderek şansımızı zorlamayı çok zor bulduğumuzdan tercih etmedik, eğer Lapland’da olduğu gibi Tromso’da da ışıkları göremeseydik o zaman yine kendi kendimize başka bir kuzey ışıkları tatili ayarlayacaktık.
Tromso’da yine buluttan kurtulamasam da kuvvetli aurora aktivitesi yakaladık.
Seçenek 3: Kuzey ışıkları için gideceğiniz yeri ve diğer her şeyi kendiniz ayarlayarak ışıkları kendi imkanlarınızla kovalamak.
Şimdiye kadarki seçeneklerde karşılaştırma amaçlı bolca anlattım bunu, artık fazla bir şey söylemeye gerek yok. Gezileriniz için araştırma yapmayı seviyor ve üşenmiyorsanız, kuzey ışıklarının çıkıp çıkmayacağını öğrenmek için gittiğinizde etrafa sormak ve uygulamalardan olayın nasıl çalıştığını anlamak ilginizi çekiyorsa, ışıklar çıktığında en iyi noktayı bulmak için karların arasında bile olsa saatlerce arabayı sürerim diyorsanız ve kuzey ışıkları turlarının fiyatları size yüksek geliyorsa böyle ilerleyebilirsiniz. Biz kuzey ışıklarını gördüğümüz Norveç ve İzlanda gezilerimizin her ikisinde de bu yöntemi tercih ettik.
Gezinizin en az 3 ve ideal durumda 4 gece sürmesi gerektiğini unutmayın, böylece şansınızı artırmış olursunuz.
Paket turla gitmek mi kendiniz gidip gecelik yerel kuzey ışığı turu almak mı yoksa her şeyi kendiniz ayarlamak mı seçeneklerinden hangisinin size uygun olduğu buraya kadar anlattıklarım doğrultusunda kafanızda aşağı yukarı şekillenmiştir, buna uygun olarak gezinizin ilk adımlarını atmaya artık hazırsınız. Şimdi aklınıza takılması muhtemel diğer konulara geçelim.
Tromso’da rüya gibi geçen gecemiz..
Kuzey Işıkları gezisi çok mu soğuk olur?
Türkiye aşırı soğuk bir ülke olmadığı için, kuzey ışıklarını görmeye para ve zaman ayırsak bile “Acaba soğuktan donar mıyım oralarda” sorusu aklımızı kurcalıyor haklı olarak. Sorunun cevabını bulmak için kuzey ışıkları en iyi ne zaman görülür diye bakıyoruz, Eylül’den Mart’a kadar olan ilk/sonbahar ve kış ayları. Elbette bu aralığın ortasındaki kara kışta giderseniz muhtemelen en soğuk olacaktır, bahar aylarına doğru tercih ettiğinizde ise biraz daha yumuşak (artık kuzey ülkelerinde hava ne kadar yumuşak olabilirse) hava bekleyebilirsiniz. Muhtemelen deme sebebim de doğanın işinin belli olmayışı, bir bakmışsınız Şubat ayı mis gibi ama Nisan’da ortalığı kar kıyamet götürüyor, kim bilir.
Benim gözlemlerimden yola çıkarak en soğuk Norveç ile Lapland ve en az soğuk İzlanda olur diye bir genelleme ortaya atıyorum 🙂 Örneğin Norveç Tromso’ya Mart ayının ortasında gittiğimizde hissedilen sıcaklık eksi 15, Ocak ayı başında Lapland’a gittiğimizde eksi 12 ve Aralık ayı sonunda İzlanda’ya gittiğimizde eksi 2 derece civarındaydı.
Kuzey ışıkları gezinizin işkenceye dönüşmemesi için iyi giyinmelisiniz, hissedilen sıcaklıklar görünenden çok daha düşük olabiliyor (Arkamda zayıf aurora aktivitesi var).
Tabii böyle yuvarlak bilgi verip bırakmayacağım, yıllık ortalama hava durumu sitelerinden araştırdım. Eylül’den Mart’a kadar olan kuzey ışıkları sezonunda her bir ülkeden örnek şehirlerdeki en yüksek ve en düşük ortalama sıcaklıklar şöyle:
İzlanda’nın kuzeyindeki Akureyri: 6 – eksi 5 (başkent Reykjavik güneyde olduğundan 1 – 2 derece daha yüksek)
Norveç Tromso: 5 – eksi 6 (Bize ekstra soğuk denk gelmiş)
Finlandiya Rovaniemi (Lapland): 3 – eksi 18
Tabii bunlar görünen sıcaklıklar ve hissedilen sıcaklık genelde daha düşük oluyor. Sıcaklık deyince garip geliyor değil mi, soğukluk mu desek acaba 🙂
Bu yeşil çizgiler gerçekten hareket ederek dönüyor ve kuzey ışıklarının dansı denilen muhteşem şey o oluyor. Bu kareyi Tromso’da çektik.
Sıcaklık konusunda şaşırdığınız (ve büyük ihtimalle sevindiğiniz) yer İzlanda olmuştur diye tahmin ediyorum, hakikaten İzlanda’nın neden en kuzeyi bile diğerleri kadar soğuk değil?
Çünkü İzlanda konumu itibarıyla okyanustaki sıcak su akıntılarından etkileniyor ve Gulf stream akıntısı veya Körfez akıntısı gibi isimleri olup bilimsel detaylarına girmeyeceğim bu sıcak su akıntıları İzlanda ikliminin bulunduğu konuma göre nispeten yumuşak olmasını sağlıyor. Biz Aralık ayının sonunda gittiğimizde güney bölgelerde kar bile yoktu.
Bu sıcaklıklara bakınca kuzey ışıkları gezisi için çok iyi giyinmeniz gerektiğini söylememe bile gerek yoktur. Nasıl giyindiğiniz gezinizi rezil veya vezir edebiliyor, örneğin benim Lapland’daki kar botlarım öylesine tipi güzel diye henüz Lapland gezisini planlamadan önce (çok soğuk koşulları düşünmeden) aldığım botlardı ve Lapland gezisi boyunca ayak yerine botların içinde buz taşıdım diyebilirim. Aralarda kapalı yerlere girip botları çıkararak ellerimizle filan ayaklarımı ısıtmaya çalıştık son derece rezildi. Botları ‘arctic’ koşullara uygun olan eşimse böyle bir sorun hiç yaşamadı.
Isıtmalı tabanlıklar varmış en azından onlardan alsaydım diye son derece pişman oldum ve sonraki gezilerim için hemen dayanıklı bot aldım.
Peki ‘iyi giyinmek’ derken ne kastediyorum? Onu da aşağıdaki videoda detaylı anlattım.
Kuzey Işıklarını Takip Etmek İçin En İyi Web Siteleri ve Uygulamalar
Özellikle kendiniz gezip kuzey ışıklarını da kendiniz kovalamaya karar verdiğiniz durumda sizi en iyi şekilde yönlendirecek web siteleri ve appler çok kritik. O yüzden bizim kullandıklarımız ve kullanmadığımız halde en iyi olarak bilinen bazılarını sıralıyorum. Gittiğinizde yine oradaki insanlara nereden takip ettiklerini sorun, belki o lokasyona özgü daha iyi tahmin sunan siteler ve appler de keşfedersiniz.
Aurora
Sanırım en meşhur uygulama bu, gitmeden önce indirip gideceğiniz yeri seçerek önceden biraz alıştırma da yapabilirsiniz. Now sekmesindeyken ‘Tap to change location’ butonuna ve sonra ‘Custom Location’ butonuna basın. Gideceğiniz yeri yazın ki oraya ait değerleri göstersin (yoksa bulunduğunuz konumu gösteriyor). Gittiğinizde ise bunu tekrar ‘Current Location’ olarak değiştirin ki seçtiğiniz şehrin ortalama değerleri yerine tam olarak sizin konumunuza uygun değerleri göstersin.
Aurora app saat 23:00’ü bulutsuz gösterirken sonra bulut artacak diyor, böyle bir durumda bulutlar artmadan ışıkları görmek için acele etmek gerekir.
Sonra Forecasts (Tahminler) sekmesinden bulut yoğunluğuna (cloud coverage) ve KP tahminlerine bakın. Cloud coverage azsa ve KP yüksekse görme ihtimali (viewing probability) yüksek gösteriliyor zaten. KP değeri 2 ve üstündeyse ve cloud coverage 100% değilse ihtimal var diyebiliriz. İhtimal genel olarak yüzde 10 ve üzeriyse bulutsuz alan bulmak için kovalamaya değer diye düşünmüştük biz.
Şanslı bir lokasyon seçtiyseniz üçüncü sekme Clouds (Bulutlar) oluyor, bu seçenek tüm şehirler için maalesef gelmiyor. Eğer geldiyse az önce gördüğünüz bulut yüzdesinin detayına bakıyorsunuz, her haritanın altında hangi saat için olduğu yazıyor (yani saatlik haritalar var). Işıkları görmek için bulutsuz yani beyaz alanda olmanız gerektiğinden ‘kuzey ışıklarını kovalamak’ bu noktada başlıyor, sizin olduğunuz yer yeşilse ama yakınınızda beyazlık varsa veya açılacaksa bir sonraki saat tahminlerine göre arabayı oraya sürüyorsunuz.
Uygulamanın daha bilimsel yönleri ve ücretli alarm verme fonksiyonu gibi başka şeyleri de var ama biz bu kadarını kullandık.
İzlanda’nın farklı günlerde Aurora app’ten aldığım bulut haritalarında bembeyaz haritayı yaşayanlar İzlanda’nın her köşesinde kuzey ışıkları sarhoşu olurken diğer haritayı yaşayanların İzlanda’nın doğusuna gitmeleri veya yeşillikler içindeki ufak bir beyaz yani bulutsuz alana denk gelmeleri gerekir (her iki durumda da solar aktivite var diye kabul edersek).
Aurora Now
Az önceki app ile son derece benzer şekilde bulunduğunuz lokasyonun KP indexlerini veriyor. Sonraki günler için saat bazında KP değerlerini de tahmin ettiği için göremediğiniz günler olursa “Olsun ya, yarın KP’yi 4 gösteriyor kesin görürüz” gibi avunmanıza yarayabiliyor 🙂
Aurora Now uygulamasını anlık ve sonraki günlerdeki KP değerlerini görmek için kullandık.
Web siteleri
Saydığım iki app ile yeterince emin olamadı veya sevmediyseniz şu web sitelerinden destek almayı deneyebilirsiniz:
https://www.spaceweatherlive.com/en/auroral-activity/auroral-oval
https://www.spaceweatherlive.com/en/auroral-activity/aurora-forecast
https://www.swpc.noaa.gov/products/aurora-30-minute-forecast
İzlanda için: https://en.vedur.is/weather/forecasts/cloudcover/
Norveç için: https://www.yr.no/
Norveç için şehir bazında: http://www.norway-lights.com/
Norway-lights.com sitesinde belli başlı şehirler için zaman aralığı bazında Try (Dene) ve Go (Harekete Geç) tahminleri var. Bazen Wait (Bekle) de oluyor ona denk gelirseniz fazla zorlamazsınız.
Applere ve sitelere büyük oranda güvenseniz de her zaman gözleriniz de açık olsun, yani sık sık gökyüzüne bakın ve önü açık alanlar bulmaya çalışın. Kuzey ışığı fotoğraflarının çekildiği yerlerde çoğu zaman bir su birikintisi görürsünüz, görüşünüzü kapama ihtimali olan ağaçlar olmayacağı için göl kenarları kuzey ışıklarını bekleyebileceğiniz iyi yerlerdir örneğin.
Bir de ay ışığından uzak olun ve ışıkları kontrol ederken arabanın farlarını kapatın, kuzey ışıklarını görmek için karanlık önemli.
Kuzey ışıklarını görmek hayalleriniz arasındaysa hayaliniz için gerekli adımları atın ve yazımdaki tavsiyelerle şansınızı artıracak her şeyi yapın. Eğer yine de sizden kaynaklı olmayan sebeplerden ötürü göremezseniz “Olsun, ben elimden geleni yaptım” diye mutlu olmasını da bilin, uzaktan yalnızca gidenlere bakıp “Ama ya göremezsem?” diye yerinizde oturmaktan her türlü daha iyidir 😉
Kuzey ışıkları nerelerde, ne zaman, nasıl görülür konularını da 3 farklı kuzey ışıkları gezisinin ikisinde başarı yakalamış biri olarak İsveç mi Norveç mi Finlandiya mı (Lapland) yoksa İzlanda mı daha iyi tüm yönleriyle KUZEY IŞIKLARI NEREDE, NE ZAMAN, NASIL GÖRÜLÜR? yazımda anlattım, her bir destinasyon için aklınızdaki tüm sorulara yanıt bulacağınızı umuyorum.
Kuzey ışıkları nedir ve daha birçok bilgi içeren yazımı faydalı bulduysanız sosyal medyada paylaşmayı, yeni yazılarımdan haberdar olmak için Hayat ve Seyahat’in aşağıdaki hesaplarını takip etmeyi unutmayın! 🙂
Instagram: hayatveseyahat
YouTube: Hayat ve Seyahat
Facebook: Hayat ve Seyahat
0 Yorum