Yurt Dışında İş Bulmanın İlk Adımı: CV’niz Nasıl Olmalı?

Münih’e yerleşeceğimi haber verdiğim ve sürecin nasıl geliştiğini anlattığım yazımda, yurt dışında iş bulmak ve yaşamak isteyenler için kendi tecrübelerimden yola çıkarak Yurt dışına/Avrupa’ya yerleşmek ile ilgili bir bölüm hazırlayacağımdan bahsetmiştim. Benim gibi iş sebebiyle değişiklik yapacaklara yönelik yurt dışında nasıl iş bulunur kısmından başlamaya karar verdim ve yurt dışı cv hazırlama konusunu bu yazımda detaylandırdım.

İş bulmak için ilk adım elbette özgeçmiş, yani CV. İnsan Kaynakları Uzmanı olmasam da iyi CV nasıl olmalı konusunda bazı önerilerim var, yurt dışında bizden farklı olan şeyleri de zamanla öğrendim. Sizin farklı önerileriniz veya tecrübeleriniz varsa yorumlar kısmında belirtebilir veya mail adresimden bana ulaşıp yazılarıma eklememi istediğiniz konuları belirtebilirsiniz.

Yurt Dışı CV Hazırlama Rehberi

Cv’nizi Bölümlere Ayırın

• CV’deki bölümlerin sıralaması Kişisel Bilgiler, İş Tecrübesi (varsa), Eğitim ve Hobiler şeklinde başlar genelde, ben de bu formatın doğru olduğunu düşünüyorum. Sonrasında ise alanınıza ve tecrübenize göre değişiklik gösterebilir; iş tecrübesi olan kişiler aldıkları sertifikalara dair bir başlık yaparken yeni mezunlar okuldaki projelerine dair bir başlık yapabilirler. Örneğin ben üniversite hayatım boyunca part-time işlerde çalıştığım ve bu tecrübenin bana çok şey kattığını düşündüğüm için çalıştığım part-time işlere dair bir başlık yaptım.

Cv’nizi Kısa Tutun

• Daha çok şey yaptığınızı ispatlamanın yolunu daha uzun CV oluşturmak zannetmeyin. Yeni mezunsanız 2, uzun yıllardır çalışan biriyseniz 4 sayfayı geçmeyen bir CV oluşturmaya çalışın. Aksi durumda okuyan kişinin aradığı bilgiyi bulması güçleşecek ve kısıtlı zamanını sizin kalabalık CV’nize harcamak istemeyecektir.
• Sayfa kısıtı verdim diye her şeyi dip dibe yazarak sığdırmaya çalışmayın 🙂 Başlıklar, satır boşlukları ve farklı fontta yazılar kullanabilirsiniz. Örneğin; İŞ TECRÜBESİ başlığını 11 font ile koyu yazıp, boşluk bırakıp, şirket adını 10 font ile koyu ve altına gelecek o işte ne yaptığınıza dair açıklamaları 10 font ile koyu olmadan yazabilirsiniz. Yani okuyan kişiyi genel bir başlıktan daha küçük bölümlere gittiğine ve nerede farklı bir bölüme geçtiğine dair yönlendirmeniz gerekir.

Okunması Kolay Bir Format Kullanın

• Sayfa hizalamaya, maddelendirmeye ve boşluklara dikkat edin. CV’nin tamamında aynı şekilde ilerleyin; örneğin bir işte neler yaptığınızı maddeler halinde anlatıyorsanız maddelerin başına bir yerde çizgi, diğer yerde başka işaret koymayın.
• CV’nizin kolay okunabilmesi için maddeler arasında satır boşlukları bırakın (üstteki yanlış, alttaki doğru).

• CV’nizi word formatında hazırlayın, bitirdikten sonra “iki yana yasla” veya İngilizce kullananlar için “justify” seçeneğini seçin. Belgenin ismi “Cv-sonnn” olmasın aman dikkat edin 🙂 “Fatma Olcucu_CV” gibi düzgün bir belge ismi yazdıktan sonra pdf olarak farklı kaydedin ve başvuru yapacağınız yerlere word değil pdf olarak gönderin.

Anlatım Diliniz Tutarlı Olsun

• Bir işte neler yaptığınızı anlatıyorsanız birini cümle halinde yazıp bir sonrakini madde olarak yazmayın (Örnek: Toplantılara katılmak, Müşterilerle konuştum YANLIŞ; Toplantılara katılmak, Müşterilerle konuşmak veya Toplantılara katıldım, Müşterilerle konuştum DOĞRU).
• Böyle olunca her maddenin sonuna koyduğunuz noktalama işareti de aynı olacak ve tutarlı görünecektir. Maddeler halinde ise virgül, cümle ise nokta ile bitirin.

Yazım Hataları Yapmayın

• Yazım hataları yapmayın ve noktalama işaretlerine dikkat edin. Örneğin nokta ve virgüllerden sonra bir boşluk bırakın, kesme işaretlerinden sonra bırakmayın (normal cümle düzeni böyle, benim yazımdaki noktalama işaretlerini inceleyebilirsiniz).

Yazdığınız Her Şeyi Açıklayabileceğinizden Emin Olun

• Eklediğiniz her bir kelimeyi sorulduğu anda açıklayabileceğinizden emin olun, açıklayabileceğiniz bir şey değilse sırf havalı görünsün diye eklemeyin. Örneğin “… yaparak verimliliği artırdım” diye bir şey yazdıysanız o verimlilik ile ilgili söyleyeceğiniz birçok somut şey olmalı.

CV’nizin Dili

• CV’nin dili genelde İngilizce olmalı; ancak İngilizce dışında bir dil konuşulan ülkeye başvuruyorsanız ve siz o dili biliyorsanız elbette öyle hazırlayın. “Siz o dili biliyorsanız” kısmı önemli; Fransa’ya başvurmak için Fransızca bilmediğiniz halde bilen arkadaşlarınıza Fransızca CV hazırlatmayın 🙂 Veya Almanca bir kur ders aldınız ve biraz Almanca bildiğinizi CV’nize eklediniz diye Almanya’daki arkadaşlarınıza CV hazırlatmayın. Okuyan kişi, dili başlangıç derecesinde bildiğiniz halde özgeçmişi nasıl böyle iyi şekilde yazabildiğinizi anlamayacak ve kafası karışacaktır. İngilizce olarak hazırladığınız CV’yi son adımda, İngilizcesi en az sizin kadar iyi birine kontrol ettirerek gözden kaçabilecek küçük dilbilgisi hatalarını düzeltmesini rica edebilirsiniz.
• İngilizce yazdığınız için bütün Türkçe karakterleri unutun. İsminizdeki Türkçe karakterleri de bence kullanmayın; birisi size üzerinde nokta olan a veya çizgi olan s harfinin geçtiği bir CV gönderse nasıl hissederdiniz? Benim soyadım Ölçücü ve bunu okuyabilen bir yabancıya rastlamadım, o yüzden İngilizce CV için benim soyadım Olcucu. Ama örneğin Almanca’da ö ve ü harfleri var (ç yok), onlar için hazırlarken Ölcücü. En sık gördüğüm yanlış olan “büyük i – küçük i” karmaşasına da düşmeyin; küçük olanı i ve büyük olanı I. Örneğin adres yazarken İstanbul değil Istanbul yazıyoruz.

Kısaltmalar

• CV’nizi Türkiye hakkında hiçbir bilgisi olmayan birinin anlayacağı şekilde yazmaya özen gösterin. Örneğin herkesin bildiği bir Türk şirketinden bahsederken yurt dışında bilinmediğini göz önünde bulundurarak, şirketin tam adını ve sektörünü iş ile ilgili açıklamalarda belirttiğinizden emin olun. Ayrıca kısaltmalar kullanıyorsanız parantez içinde uzun hallerini de yazın; sektördeki herkes tarafından bilinen FMCG veya SAP gibi kısaltmalar için bu durum geçerli değil tabii.

Kişisel Bilgiler

• Kişisel bilgiler kısmında isminize ek olarak email adresiniz ve telefon numaranız mutlaka olmalı. Email adresiniz nickname içeren (barbigirl, crazyboy) veya ergen izlenimi uyandıran (buraq, fatosh, justin_lover) saçma sapan bir şey olmasın. Başvuracağınız yer Türkiye ise ev adresi de faydalı oluyor (maalesef trafik düşünüldüğünde şirkete yakın yerlerde oturanlar tercih edilebiliyor). Türkiye için ayrıca medeni durumunuzu ve erkekler için askerlik durumunuzu belirtmeniz lazım. Sigara kullanmıyorsanız onu da yazabilirsiniz; kullanıyorsanız yazmayın, sorulursa söylersiniz.

• Telefon numaranızın başına ülke kodunu (0090 veya +90) eklemeyi unutmayın. Adres yazacaksanız sonuna TURKEY olarak ekleyin ama genelde yurt dışı için şu anki adresinizi eklemeye gerek yok. Resim, medeni durum, doğum tarihi, sigara kullanım bilgisi de eklemeyin; çünkü Türkiye’dekinin aksine insanları dış görünümüne, yaşına veya evli-dul-çocuklu-çocuksuz olup olmadığına göre değerlendirmek ayrımcılık olarak kabul ediliyor. Ben uzun süre bu bilgileri ekledim çünkü “30 yaşını aşmamış” veya “sigara kullanmıyor” olmanın bana avantaj sağlayacağını düşündüm (alışkanlık tabii), ama sonra araştırınca gereksiz olduğuna karar verdim ve bu bilgilerin hiçbirinin olmadığı CV’m ile iş teklifi aldım.
• Yalnızca Türk vatandaşı iseniz bunu eklemeniz gerekir mi konusu biraz göreceli. Ben uzun süre ekli bıraktım ama sonradan sildim. Vatandaşlıktan bağımsız olarak, emin olmak için çalışma iznine ihtiyacınız olup olmadığını büyük ihtimalle soruyorlar ve bu çalışma izni konusu ne yazık ki oldukça önemli (Hayalinizdeki bazı işlere sırf Türk vatandaşı olduğunuz için alınma şansınız yok). Başka vatandaşlığınız (çifte vatandaşlık gibi) veya geçerli çalışma izniniz gibi şeyler varsa bence bunları mutlaka belirtin. Tüm şirketler herkese eşit hak tanıdıklarını iddia ediyorlar (equal opportunity employer) ama pratikte çok öyle olmayabiliyor ve izin ihtiyacı olana tüm kapılar anında kapanıyor.

İş Tecrübeleri

• CV’deki iş tecrübesi ve eğitim gibi belirli zaman aralıklarında geçerli olan şeyler sondan başlayarak yazılmalı; yani en üstte şu an çalıştığınız işyeri ve en son mezun olduğunuz okul gibi. En eski olanı üste yazmayın.
• İş tecrübelerini anlatırken somut olmaya çalışın. Bu kısmı ben çok kez değiştirerek en son şöyle finalize ettim: Önce o işte neler yaptığınızı anlatın, daha çok görev tanımı olarak düşünebiliriz bunu (X birimleriyle takım halinde çalıştım, Y pozisyonuna raporladım, Z konusunda sorumluydum gibi). Tek başına bu bilgiler olunca biraz havada kalıyor bence. O yüzden sonrasında Projects veya Highlights gibi o işte spesifik olarak sizin ne yaptığınızı belirten bir alt başlık ekleyin (A sektöründeki B müşterisiyle C anlaşmasının imzalanması ve iş ilişkilerinin devamlılığının sağlanması gibi). Böylece, önce genel anlamda nasıl bir işle meşgul olduğunuzdan bahsedip sonra bu meşguliyet kapsamında neler yaptığınızı örneklendirmiş oluyorsunuz.

Eğitim Durumu

• Yüksek lisans yapmış olmak ve/veya MBA diplomasına sahip olmak bazı işlerde avantaj (örneğin benimki gibi mühendislik işlerinde). Eğer böyle bir avantaja sahipseniz CV’nin en üst kısmında yani isminizin yanında belirterek dikkat çekmeyi sağlayabilirsiniz. “Fatma Olcucu, MSc, MBA” gibi.
• Daha önce yurt dışında bir şey yaptıysanız (dil okulu, Erasmus, Work and Travel, eğitim, çalışma gibi) bunu mutlaka belirtin. Yabancı ülkede yaşama tecrübesini daha önce yaşamış birinin işe kabul edilmesi durumunda daha kolay adaptasyon sağlayacağı düşünülüyor ve bu tecrübe size avantaj sağlayabilir.
• Eğitimleri belirtirken derece (lisans-yüksek lisans), okul, enstitü-fakülte, bölüm sıralamasıyla gidin. BSc lisans ve MSc yüksek lisans için kullanılan kısaltmalar. “BSc: Istanbul Technical University, Faculty of Management, Industrial Engineering” veya “MSc: Istanbul Kultur University, Institute of Social Sciences, Business Administration (MBA)” gibi. Biz enstitü-fakülte pek yazmayız ama onlarda yazılıyor.
• Başarılı bir not ortalamasıyla mezun olduysanız Grade Point Average veya kısaltmasıyla GPA olarak eğitimlerinizin altına ekleyebilirsiniz, kaç üzerinden olduğunu da belirtin tabii (3.43 / 4.00 gibi). Aldığınız burs, bitirme teziniz gibi bilgiler de eklenebilir.

• Özellikle önemli bir okul değilse mezun olduğunuz lise veya ortaokulu yazmayın, Atatürk İlköğretim Okulu gibi bir okul yabancı birine bir anlam ifade etmeyecektir. Almanya’ya başvuruyorsanız ve Alman Lisesi mezunuysanız yazmalısınız elbette.

Yabancı Dil & Bilgisayar Bilgisi

• Yurt dışında iş bulmak istediğimiz için dil bilgilerimiz önemli. Yukarıda bahsettiğim üç bölümden sonra (Kişisel Bilgiler, İş Tecrübesi, Eğitim) Yabancı Diller kısmı da çok altlarda kalmadan gelsin. Turkish: Native Speaker yazdıktan sonra bildiğiniz diğer dilleri iyi olandan kötü olana doğru Fluent, Intermediate, Beginner gibi derecelendirerek sıralayın. Gerçekten çok başlangıç seviyesindeyse (ortaokulda haftada 2 saat Almanca ders almak gibi) hiç belirtmeyin.

• Bilişim çağında yaşadığımız için Bilgisayar Kullanımı (Computer Knowledge) kısmını unutmayın. Fazla göstermek için Word, Excel, Power Point gibi tek tek yazmayın; hepsinin adı MS Office. Kendinize ait websitesi veya blog varsa onu da köprü ile (hyperlink) tıklanabilir şekilde ekleyin.

Hobiler

• Hobiler CV’nin en sonunda bir başlık olarak kısaca yer almalı bence. Kitap okumak ve müzik dinlemek gibi ‘fazla klasik’ hobileriniz varsa hiç belirtmemek daha iyi tabii, zaten durumunuz buysa ilk fırsatta hobi edinin kendinize 🙂 Gezmek veya alışveriş yapmak gibi şeyler de ‘fazla genel’ garip hobiler bence. Fotoğrafçılık, keman çalmak, yoga, basketbol gibi gerçekten sizi anlatan bir şey olmalı. ‘Seviyorum ama bir türlü fırsat bulamıyorum’ konusunu aştıysanız seyahat etmek de olabilir, sizi ifade eden ve herkesin zaten yaptığı veya sevdiği bir şey olmadığından emin olun sadece.

Referanslar

• Referanslara ve Cover letter denilen önyazıya önem verilebiliyor. CV’nizin son bölümünde References başlığı yapıp altına “Available upon request” yazın veya hazırda size referans olacak birileri varsa kim olduklarıyla beraber iletişim bilgilerini ekleyin. İş ilanında Cover letter göndermeniz isteniyorsa büyük ihtimalle gerçekten göndermeniz lazım; Cover letter konusunu talep olursa iş başvurusu ile ilgili diğer konuları tamamladıktan sonra ayrıca anlatmaya çalışırım.

Ek Başlıklar

• Başvurduğunuz işlerde özellikle aranan bir nitelik oluyorsa ve siz bu niteliğe sahipseniz bunu vurgulayın. Örneğin ben analist olarak çalışıyorum ve detay odaklı olmak analist ilanlarında her zaman aranır. Ben de öyle birisi olduğumu düşünüyorum ve neden diye sorulduğunda verecek birçok örneğim var (bakınız: yukarıda yazdığım “her kelimeyi açıklayabileceğinizden emin olun” konusu). Bu yüzden Kişisel Özellikler (Personal Traits) diye bir başlık yapmıştım, siz kendi ihtiyacınıza göre başka bilgileri öne çıkaran başka başlıklar ekleyebilirsiniz.

CV’nizi gözden geçirdikten sonra YURT DIŞINDA İŞ NASIL BULUNUR? yazımla devam edebilirsiniz.

Yurt dışı CV hazırlama rehberi yazısını beğendiyseniz faydalı olabileceğini düşündüğünüz arkadaşlarınızla paylaşmayı unutmayın. Yurt dışında yaşam ile ilgili yazı ve videolarımdan haberdar olmak için Hayat ve Seyahat’in aşağıdaki sosyal medya hesaplarını takip edebilirsiniz!

Instagram: hayatveseyahat

YouTube: Hayat ve Seyahat

Facebook: Hayat ve Seyahat