Almanya’da Doktorluk: Almanya’ya Doktor Olarak Nasıl Gidilir?

Benim ve eşimin Almanya’ya nasıl gelip neler yaptığımızı ve öğrendiklerimizi Yurt Dışında Yaşamak başlığı altındaki yazılarda elimizden geldiğince paylaşıp benzer yöntemler izlemek isteyenlere yardımcı olmaya çalışıyoruz. Tabii ki yalnızca kendi deneyimlerimizi paylaşma şansımız olduğundan farklı meslek gruplarıyla ilgili sorularınız bazen yanıtsız kalabiliyor. İşte o yüzden bu yazıda bizim mühendislik alanıyla birlikte en çok merak edilen Almanya’da doktorluk konusuna giriş yapacağız. Almanya’ya doktor olarak nasıl gidilir, gitmek ve doktor olarak çalışmak için hangi yöntemler kullanılabilir, Almanya’da doktorluk şartları nasıl gibi merak ettiğiniz birçok soruyu yanıtlamaya çalışacağız.

Elbette bunları anlatan ben değil, yakın zamanda Almanya’ya taşınmış bir doktor olacak. O yüzden sözü sevgili Özlem‘e bırakıyorum 🙂

Doktor Özlem Şatırer

Merhabalar!

Ben Özlem Şatırer. İzmirliyim. 2013 senesinde Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdim. Bir yıl İzmir Kiraz Devlet Hastanesi’nde pratisyen hekim olarak görev yaptıktan sonra, yine Hacettepe Üniversitesi’nde Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ihtisasımı tamamladım. Bitlis Adilcevaz’da 3 ay kadar çocuk doktoru olarak çalıştıktan sonra istifa ederek Almanya’ya taşındım.

Açıkçası üniversite dördüncü sınıfa kadar hiç yurt dışı deneyimim olmamıştı. Dördüncü sınıfta bir arkadaşımla birlikte Almanya’nın Hamburg şehrindeki bir hastanede bir aylık bir staj ayarladık ve o dönemde birkaç ülkeyi daha ziyaret etme şansım oldu. Dünyanın yaşadığım yerden ibaret olmadığını fark etmek, fazlasıyla hoşuma gitti. Aynı sene eşimle tanıştık ve ertesi yıl birlikte staj için Amerika’ya gittik. Fakat bir önceki sene Almanya’yı, Avrupa’yı gezerken bulduğum heyecanı ne yazık ki Amerika’da bulamadım.

Almanya’da Doktorluk Fikri

Tıp fakültesini bitirip eşimle birlikte çocuk ihtisasına başladıktan sonra, biraz da kendi paramızı kazanmış olmanın keyfi ve rahatlığı ile hiç durmadan gezdik 🙂 Sanırım insan gördükçe daha çok görmek, yaşadıkça daha çok yaşamak istiyor. Farklı hayatlar gördükçe yaşadığımız hayat sıradanlaşıyor ya da sorgulamalarımız artıyor. Eskiden düşünmeden kabullenebileceğimiz hayat ve çalışma koşullarını sorgularken bulabiliyoruz kendimizi. Tam da öyle bir sorgulama anında, Viyana’da, bir arkadaşım ve annemle gezerken “Neden farklı bir şey denemiyorum?” düşüncesi hiç olmadığı kadar ağır bastı ve Ankara’ya döner dönmez Almanca kursuna başladım. Neden Almanca ya da Almanya derseniz Avrupa’da doktorların tıp denkliğini nispeten daha kolay alabildiği bir ülke olması, Türkiye’ye kolay ulaşabilecek bir konumda olması, ilk gittiğim, çok fazla sevdiğim ve sağlık sistemini de biraz olsun gözlemleme imkanım olan bir ülke olması bu kararı vermemde etkili oldu…

Almanya’da Doktorluk Stajı

Bir süre eşimle birlikte Almanca dersi aldıktan sonra çok sevdiğim bir hocam sayesinde Hannover’de 3 aylık bir değişim programı ayarladım. Eşim de aynı dönemde aynı hastanenin başka bir bölümüne staj için kabul aldı. Almanya’da herhangi bir hastanede staj yapabilmek için biraz da olsa Almancanızın olması gerekiyor. Almanca tıp dili ise oldukça farklı. Latince değil, İngilizce hiç değil 🙂 O nedenle ilk defa maruz kalınca “Bu nasıl bir şey? Ben ne yapıyorum?” derken buluyorsunuz kendinizi. Ve tabii kimse o yoğunlukta dönüp size İngilizce bir şeyler anlatmaya, açıklamaya çalışamıyor.

Almanya’daki bu 3 aylık deneyimden sonlarına doğru daha keyif alarak, konuşulanı daha çok anlayarak ve kafamdaki taşınma ve denklik süreci ile ilgili sorulara cevap bularak döndüm.

İşe giderken güzel giyinmek lazım değil mi 🙂
Kadınlar buraya: https://t.co/1uSFSN5iKk
Erkekler buraya: https://t.co/44kfWS8maH
Doktor ve hemşireler de buraya: https://t.co/JzU6b2EUlH
tıklayabilirler.

— Hayat ve Seyahat (@hayatveseyahat) November 14, 2020

Almanya’da Doktorluk İş Ortamı & Çalışma Şartları

Almanlar iş ortamında nasıl derseniz bence son derece nazikler. Yani en azından şu zamana kadar aksi birisiyle hiç karşılaşmadım. Teorik ya da pratik tıbbi bilgi açısından bizden üstün olduklarını düşünmüyorum, hatta pratikte onlardan çok daha iyi durumda olduğumuzu söyleyebilirim. Çünkü bizim kadar fazla hasta görmüyorlar.

Peki Almanya’da doktorların çalışma şartları nasıl? Gözlemlediğim kadarıyla asistan doktor ile uzman doktor arasında fiziki iş yükü açısından büyük bir fark yok. Yani herkes benzer işleri yapıyor. Uzman ya da hoca olmak burada -neredeyse sadece- sorumluluklarının artması demek. Türkiye’den farklı bir diğer yanı ise ast-üst ilişkisi. İlk gördüğümde çok şaşırmıştım. Hatta hala da alışabildiğimi söyleyemem. Herkes hocasıyla çok rahat, arkadaşıymış gibi konuşabiliyor. Birbirlerine isimleriyle hitap edebiliyorlar. Belki ileride ben de yapabilirim ama en azından şimdilik değil. Alışkanlıklar mantığı yeniyor 🙂

Üç aylık stajımı tamamlayıp Türkiye’ye döndükten sonra bir taraftan uzmanlık tezi ve bitirme sınavımla meşgul olurken bir taraftan da Almanca kursuna devam ettim. Eşim de kabaca aynı zamanlarda tezini sundu ve çocuk uzmanlığını aldı. Benden farklı olarak klinikte hasta bakmak yerine farklı bir şeyler yapmak istedi ve uzmanlık eğitimini tamamladıktan sonra Almanya’ya PhD için başvurdu.  Haziran 2019’da istifa ederek Almanya’ya taşındı ve nörobilim alanında doktoraya başladı. Ben ise o dönemde 3 ay kadar Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde çocuk doktoru olarak görev yaptım ve eşimin oturum izni çıktıktan sonra aile birleşimi vizesine başvurarak istifa ettim ve Almanya’ya eşimin yanına taşındım.

Hikayemiz genel hatlarıyla bu şekilde. Özellikle tıp fakültesi veya uzmanlık öğrencisi olanlar, veya benzer şekilde yurt dışında bir doktora programına başvurmak isteyenler için bu süreçleri daha detaylı bir şekilde açıklamak gerekirse:

Tıp Fakültesi Öğrencisi Olarak Yurt Dışında Staj Nasıl Yapılır?

Öğrenciyken yurt dışında staj yapmak için elbette birçok seçenek var, fakat ben sizlere kendi tecrübelerimizden ve nasıl bir yol izlediğimizden biraz bahsetmek istiyorum. Tıp fakültesi öğrencisi olarak yurt dışında;  gerek klinik bölümlerde ”observer” olarak, yani ortamda aktif olarak görev almayıp hasta bakmadan, hastaya müdahale etmeden sadece gözlemci olarak bulunma, gerekse araştırma laboratuvarlarında görece aktif rol alma imkanı bulabilirsiniz. İkisinin de farklı avantajları, insana kattığı farklı vizyonlar olduğunu düşünüyorum.

Ben öğrencilik hayatımda biri Almanya’da biri Amerika’da olmak üzere iki kez yurt dışında staj yapma şansına sahip oldum. Her iki stajı da özellikle ilgi duyduğum alanlarda yapmak istedim. Kendi üniversitemde, bu bölümlerde görev yapan ve iletişimimin görece fazla olduğu, yurt dışı bağlantılarının olabileceğini düşündüğüm öğretim üyelerine kişisel olarak başvurarak ne yapmak, neden yapmak istediğimi detaylıca anlattım. Onların yönlendirmesi ile, yurt dışında çalışan ve iletişimlerinin bulunduğu hocalara mail atarak bu stajları ayarladım. Her iki stajımı da ”observer” olarak klinikte yaptım. Eşim ise bu stajlarından birini TurkMSIC (Türk Tıp Öğrencileri Birliği) sınavı aracılığı ile (bildiğimiz kadarıyla her üniversitede temsilciliği var ve onlar aracılığı ile her üniversitede bu sınav düzenleniyor) Polonya’da bir moleküler biyoloji laboratuarında, diğerini ise yine bir hocamızın yol göstermesi ile Amerika’da bir nörogörüntüleme laboratuarında yapma fırsatı buldu.

Asistan Olarak Çalışırken Yurt Dışı Değişim Programı Ayarlamak

Bahsetmiş olduğum gibi eşim de ben de çocuk doktoruyuz; aynı üniversitede tıp fakültesi eğitimimizi almamıza rağmen uzmanlık eğitimlerimizi farklı hastanelerde tamamladık. Ben uzmanlık eğitimimi de kendi üniversitemde yaparken eşim Ankara’da Sağlık Bakanlığı’na bağlı bir eğitim ve araştırma hastanesinde uzmanlık eğitimini aldı. Ve bu durumdan ötürü fark ettik ki, uzmanlık eğitimi sırasında yurt dışında staj yapma koşulları da farklılıklar gösteriyordu. Eğer benim gibi üniversite hastanesinde araştırma görevlisi olarak çalışıyorsanız, en fazla 2 ay 29 gün süre ile yurt dışında görevlendirme izni ile eğitim alabilmeniz mümkün (en azından benim zamanımda öyleydi). Fakat eğitim araştırma hastanelerinde görevliyseniz, belli koşullar dahilinde kurumunuzdan olur alarak ücretsiz izine çıkma şartı ile bunu gerçekleştirebiliyorsunuz. Biz bu değişim sürecinde de, öğrencilik zamanlarımızda olduğu gibi, hocalarımızın yol göstermesi ile bu stajları ayarlama fırsatı bulduk.

Almanya hedefinize bir adım daha yaklaşın!
Bizim de başucu kitabı olarak kullandığımız Prof. Dr. Dursun Zengin’in “Her Yönüyle Modern Almanca” kitabını ve diğer faydalı Almanca kitaplarını inceleyip sipariş vermek için tıklayın:https://t.co/4sxyRTQFTQ

— Hayat ve Seyahat (@hayatveseyahat) November 23, 2020

Doktor Olarak Yurt Dışında PhD Programına Başvurmak

Yurt dışında hekimlik yapmak istiyorsanız, o ülkede tıp denkliği almanız gerekiyor. Tahmin edebileceğiniz üzere bu da uzun ve yorucu bir süreç. Eğer ilgi duyduğunuz bir alan varsa ve şartların uygun olduğunuzu düşünüyorsanız PhD programına başvurmak da alternatif bir seçenek olarak karşınıza çıkıyor.

Almanya, bilimsel araştırmalara gerçekten önem veren ve kaynak ayıran bir ülke. O yüzden Almanya’da doktora programında çalışacaksanız, ister burs ile olsun, ister programın kendi kaynakları ile olsun, size insani şartlarda yaşayabilecek bir gelir sağlanıyor.

Kabaca iki farklı PhD türü mevcut: Biri “individual” programlar; yani bir hocanın süpervizyonunda, genel anlamda bağımsız olarak çalıştığınız, katı bir ders programı içermeyen, Almanya için daha yaygın olan doktora programları. Bir diğeri ise “structured” doktora programları ki bu, diğer ülkelerdeki doktora programları ile daha büyük benzerlikler taşıyor. Zorunlu ders katılımı var ve belirli bir krediyi tamamlamanız gerekiyor. Doktora süresi projeye göre değişiklik gösterebilmekle birlikte genellikle 2.5-3 yıl ila 5 yıl arasında değişiyor.

İlgi duyduğunuz alanla ilgili iş ilanlarını bizzat o kurumun web sitesinden takip edebilirsiniz, genellikle web sitelerinin güncel olmasına özen gösteriyorlar ve iş ilanları mutlaka sitelerinde yer alıyor.  Bir diğer seçenek de, bizim de ilanları takip ettiğimiz birincil kaynak olan DAAD (Alman Akademik Değişim Servisi) isimli organizasyonun web sitesindeki ilanlara göz gezdirebilirsiniz. Site pek çok disipline ait doktora pozisyonlarını güncel olarak yayınlıyor ve isterseniz yandaki filtreyi kullanarak istediğiniz kriterlere göre daraltmanıza olanak sağlıyor. Biz herhangi bir ilanı gözden kaçırmamak için, tüm ilanlara tek tek bakarak ilgilendiğimiz pozisyonlara başvuru yaptık.

Almanya’da Doktora Programına Kabul Edilmek

Almanya’da doktora programına kabul edilmek için Almanca bilgisi zorunlu değil, PhD programlarının neredeyse hepsinde İngilizce bilginizin olması yeterli. Bazı programlar TOEFL veya IELTS sınavlarında belirli bir puanı geçmenizi zorunlu tutarken, azımsanmayacak bir çoğunlukta ise başvurunuz ve mülakatınız sırasında İngilizce bilginiz değerlendiriliyor ve ek bir yeterlilik talep edilmiyor. Genellikle lisans ve master eğitiminizin konu ile ilişkili olması gerekiyor, ama katı bir sınır çizilmiyor. Bazı programlar sizden yazılı bir referans mektubu talep ederken, bazıları ise referans gösterdiğiniz hocaların iletişim bilgilerini talep ediyor ve onlarla bizzat iletişim kuruluyor. Eşim de Amerika’da yanında çalışmış olduğu hocasını ve Türkiye’deki hocalarımızı referans olarak gösterdi, motivasyon mektubu ve özgeçmişi ile birlikte ilgilendiği pozisyonlara başvuru yaptı. Tabii ki başvurduğu bazı pozisyonlardan ret cevabı geldi. Eğer şanslıysanız bu programlar, sizi kabul etmediklerini bildirirken, kabul etmeme nedenlerini de belirtiyor. Ve size de önerimiz, bu durumun hevesinizi kırmaması.

Skype Mülakatı

Başvuru yaptığı pozisyonların birinden ise kısa bir süre sonra, uygun olduğu bir tarihte Skype mülakatına katılması istendi. Mülakat öncesinde proje ile ilgili bir kitap bölümü ve bir makale gönderilerek bunları okuması istendi ve görüşmede bu konular üzerine tartışılacağı söylendi. Sonrasında Skype mülakatına katıldı ve süpervizyonunu yapan hoca ile bire bir olarak hem proje ile ilgili, hem de daha genel anlamda, bilimsel vizyonu ile ilgili 1.5 saat süren bir görüşme yaptı. Bu görüşmeden kısa bir süre sonra ise programa kabul edildiğine dair bir mail aldı.

 Almanya’da tıp denkliği alma sürecini ALMANYA İÇİN TIP DENKLİĞİ NASIL ALINIR? yazımda adım adım anlattım, onu da okumanızı tavsiye ederim.

Buradaki yeni hayatımızdan ve çok merak edilen Almanya’da doktor maaşları konusundan bir sonraki yazıda detaylıca bahsedeceğim. Ama şunu söyleyebilirim ki: İnsanın ülkesini bırakıp bambaşka bir kültürde, bambaşka bir dilde, bambaşka insanlarla yaşamaya ve çalışmaya başlaması çok uzun, sabır isteyen, -en azından dışarıdan bakınca sanıldığı kadar- kolay ve toz pembe olmayan bir süreç. Bu süreçte yalnız olsam eminim her şey daha zor olacaktı; ancak eşim Yılmaz’ın varlığı, buraya bizden önce gelen birçok doktor/mühendis arkadaşımızın olması süreci kolaylaştırdı. Umarım hepimiz için daha da güzel olacak her şey. Yine de sonu ne olursa olsun denediğim için çok mutluyum!

…

Özlem’in birbirinden harika paylaşımlar yaptığı rengarenk instagram profilini ziyaret etmenizi öneririm: ozlemm.cimen

Siz de yurt dışındaki herhangi bir ülkeye taşındıysanız ve Almanya’da doktorluk gibi deneyimlerinizin benzer yol izlemek isteyen insanlara faydalı olmasını istiyorsanız hayatveseyahat@gmail.com adresine mail atabilirsiniz. Kapsamlı gezi rehberleri ve Almanya’da yaşam hakkındaki bilgiler için Hayat ve Seyahat‘i sosyal medyadan takibe almayı da unutmayın 🙂

Instagram: hayatveseyahat

YouTube: Hayat ve Seyahat 

Facebook: Hayat ve Seyahat